Jaka była odpowiedź Mary Baker Eddy na wojnę rosyjsko-japońską?
Poznaj kontekst niektórych wypowiedzi Mary Baker Eddy na temat modlitwy o pokój.
Kartka pocztowa upamiętniająca „Traktat z Portsmouth” – podpisanie traktatu pokojowego w Portsmouth; na zdjęciu widzimy Prezydenta Theodore’a Roosevelta, Cara Mikołaja II, Mikado (Cesarza Japonii), Księcia Sergeia Witta, Barona de Rosena, Barona Komure i Barona Takahire, otoczonymi różnymi ikonograficznymi symbolami, 1905. Za zgodą Biblioteki Kongresu, Dział Druków i Fotografii.
Inwazja Rosji na Ukrainę w dniu 24 lutego wprawiła świat w stan szoku. Wykorzystaliśmy tę okazję, aby sprawdzić, co możemy znaleźć w naszych zbiorach na temat tego wcześniejszego konfliktu z lat 1904–1905 pomiędzy Rosją i Japonią, który toczył się we wschodniej Azji na lądzie i na morzu,1 a przy okazji dowiedzieć się jakie było stanowisko Mary Baker Eddy wobec tego konfliktu. Jak zareagowała ona na ten konflikt jako przywódczyni ruchu Chrześcijańskiej Nauki – szczególnie przez wezwanie członków kościoła do „specjalnej modlitwy” na tę okoliczność?
Publiczne oświadczenie Mary Baker Eddy w związku z wojną zostało opublikowane w gazecie The Boston Sunday Globe w Boże Narodzenie 1904 r. W artykule zatytułowanym „Czy przybliża się panowanie uniwersalnego pokoju?”, zawierającym wypowiedzi tak znanych osobistości jak Andrew Carnegie i Julia Ward Howe, wypowiedź Mary Baker Eddy pojawiła się pod nagłówkiem, „Jak można rozwiązać konflikt?” Wstępny paragraf zaczyna się od zwięzłej obserwacji: „Wojna sama w sobie jest zła, barbarzyńska i diabelska”. Dalej w artykule nawiązuje do słów, które zapisała w swojej książce Nauka i zdrowie z Kluczem do Pisma świętego:
Chrześcijaństwo Chrystusa jest łańcuchem naukowego bytu, który pojawia się na nowo we wszystkich wiekach, utrzymuje swoją oczywistą zgodność z Pismem świętym i jednoczy wszystkie okresy w planie Boga. 2
Wypowiedź opublikowana w The Globe może wskazywać na zainteresowanie Mary Baker Eddy tym odległym konfliktem. Konflikt ten nadal trwał, kiedy w dniu 13 czerwca 1905 r. Mary Baker Eddy wystosowała niezwykły apel „Do Mojego Kościoła”, opublikowany cztery dni później w Christian Science Sentinel: „Umiłowani: – Proszę, aby każdy członek Kościoła Matki, Kościoła Chrystusa, Naukowca, w Bostonie, modlił się o pokojowe zakończenie wojny pomiędzy Rosją i Japonią; jak również modlił się, aby Bóg pobłogosławił ten wielki naród, jak również ten naród z wysp na morzu, pokojem i pomyślnością”.3
Dwa tygodnie później Christian Science Sentinel opublikował kolejny apel Mary Baker Eddy, który wprawił niektórych w zdumienie:
„SŁUCHAJ, O IZRAELU: PAN NASZ BÓG JEST JEDYNYM PANEM”4
Proszę teraz członków mojego kościoła, aby zaprzestali tej specjalnej modlitwy o pokój między narodami i zaprzestali jej mając całkowite przekonanie, że Bóg nie wysłuchuje naszych modlitw tylko dlatego, że są one często wypowiadane, ale że będzie on błogosławił wszystkich mieszkańców ziemi i nikt nie powstrzyma Jego ręki i nie powie mu, Co czynisz? Z Jego wszystkości musi On błogosławić wszystkich Swoją prawdą i miłością.
Mary Baker Eddy5
Ta instrukcja wzbudziła wiele komentarzy w prasie. W rezultacie, w gazecie Boston Herald, wydanie z 13 lipca, pojawiło się oświadczenie, w którym Mary Baker Eddy wyjaśniła powody zmiany swego pierwotnego podejścia. Oświadczenie to zostało ponownie opublikowane w Christian Science Sentinel, wydanie z 22 lipca: „W żaden sposób nie było moim zamiarem, aby prosić mój kościół o zaprzestanie modlenia się o pokój między narodami, ale po prostu była to prośba o zaprzestanie tej specjalnej modlitwy o pokój”. Ta zmiana przyszła na skutek, pisała dalej, jej duchowego przeświadczenia o przebiegu zdarzeń, które miały wkrótce nastąpić. „Naszą obecną potrzebą jest wiara, że Bóg sprawuje pełną kontrolę nad wydarzeniami”, pisała.6
Te wydarzenia, które Mary Baker Eddy przewidziała, rozegrały się 60 mil od jej domu w Concord, w stanie New Hampshire. Jak wskazuje Robert Peel, autor jej biografii, wkrótce po jej lipcowym apelu, „przedstawiciele Rosji i Japonii, na skutek mediacyjnych wysiłków Theodore’a Roosevelta, spotkali się [9 sierpnia] na konferencji pokojowej w Portsmouth, w stanie New Hampshire”.7
Jaka była reakcja Chrześcijańskich Naukowców? List Morrisa Webera z Roseburga, w stanie Oregon, wysłany do Mary Baker Eddy we wrześniu, opisuje jego zmagania z „wiarą, że Bóg wpływa na wydarzenia”. Napisał on: „Urodziłem się i wychowałem w Sankt Petersburgu w Rosji i od początku działań wojennych starałem się śledzić sytuację ze stanowiska Chrześcijańskiej Nauki. Ale przyznaję też, że „z każdym niepowodzeniem po stronie Rosji, moje mentalne zmagania były bardzo dotkliwe, ponieważ z całego serca kocham naród rosyjski”. Dalej w swym liście pisał:
Kiedy Pani poprosiła nas, abyśmy modlili się o pokojowe zakończenie konfliktu, ogarnęło mnie poczucie zupełnej niemożności. Ale z doświadczenia nauczyłem się, żeby być Pani posłusznym i wtedy mogłem się modlić. Wielki pokój ogarnął mnie w tej godzinie, ponieważ mogłem zobaczyć zarówno Rosjan jak i Japończyków jako dzieci Boga, doskonałe i wieczne, i to przekonanie usunęło wszelkie uprzedzenia i pozwoliło na ostateczne panowanie Miłości.
„Nie masz Żyda ani Greka, nie masz niewolnika ani wolnego, nie masz mężczyzny ani kobiety; albowiem wy wszyscy jedno jesteście
w Chrystusie Jezusie.”8, 9
Mary Baker Eddy napisała jedno słowo na kopercie listu Webera: „Pokój”.
Gazeta Globe poprosiła Mary Baker Eddy o kolejną wypowiedź i wypowiedź ta została opublikowana 30 sierpnia. Czytamy tam, m. in.:
Wojna zakończy się, kiedy narody dojrzeją do postępu. Traktat pokojowy z Portsmouth sam w sobie nie ma mocy wykonawczej, chociaż jego cel jest dobry dla całej ludzkości. To rząd danego narodu jest sprawcą pokoju lub ten pokój burzy…
Podczas gdy podziwiam wiarę i życzliwość naszego prezydenta skierowaną do wszystkich narodów, moja nadzieja musi wciąż spoczywać w Bogu i biblijnym wezwaniu, – „Spójrzcie ku mnie
i bądźcie zbawione wszystkie krańce ziemi.”10, 11
5 września 1905 r. Japonia i Rosja podpisały zawieszenie broni, co zakończyło trwający dziewiętnaście miesięcy konflikt.
1 Streszczenie przebiegu wojny rosyjsko-japońskiej można znaleźć pod adresem https://www.britannica.com/event/russo-japanese-war, hasło „Wojna rosyjsko-japońska”, sekcja „Pytania główne”, menu od góry do dołu, akces z dnia 7 marca 2022 (w języku angielskim).
2 Mary Baker Eddy, Nauka i zdrowie z Kluczem do Pisma świętego (Boston: The Christian Science Board of Directors), 271.
3 Zob. Mary Baker Eddy do Pierwszego Kościoła Chrystusa, Naukowca, 13 czerwca 1905, L00432. List ten został opublikowany ponownie jako „The Prayer for Peace” /„Modlitwa o pokój”/ w The First Church of Christ, Scientist, and Miscellany /„Pierwszy Kościół Chrystusa, Naukowca, i Pisma różne”/ (Boston: The Christian Science Board of Directors), 279.
4 Cytat jest tłumaczony według angielskiego tekstu z Biblii Króla Jakuba (King James Version).
5 Mary Baker Eddy, „Hear, O Israel: the Lord our God is one Lord” /„Słuchaj, o Izraelu: Pan nasz Bóg jest jedynym Panem”/, wypowiedź opublikowana w Christian Science Sentinel, wydanie z 1 lipca 1905 r., 708, opublikowana później ponownie w Miscellany /„Pisma różne”/, 280.
6 Zobacz „Mrs.Eddy’s Requests” /„Apele Mary Baker Eddy”/, opublikowane w Christian Science Sentinel z 22 lipca 1905 r., 756; ponownie opublikowane w części „An Explanation” /„Wyjaśnienie”/ w Miscellany /„Pisma różne”/, 280–281.
7 Robert Peel, Mary Baker Eddy: The Years of Authority /„Mary Baker Eddy: Lata autorytetu”/ (New York: Holt, Rinehart &Winston, 1977), 256.
8 Cytat jest tłumaczony według angielskiego tekstu z Biblii Króla Jakuba (King James Version).
9 List Morrisa Webera do Mary Baker Eddy, 8 września 1905, IC722a.89.018.0.
10 Cytat jest tłumaczony według angielskiego tekstu z Biblii Króla Jakuba (King James Version). 11 Mary Baker Eddy, „Practice Golden Rule” /„Praktykuj Złotą Regułę”/, Boston Daily Globe, 30 sierpnia 1905, 4; opublikowane ponownie w Miscellany /„Pisma różne”/, 281–282.